کارنامه مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی

تأملی بر مأموریت‌هایی که مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان، در سال گذشته و سال جاری در دستور کار خود داشته است.

ماموریت‌هایی که مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی، در سال گذشته و سال جاری در دستور کار خود داشته، نخست، راهبری مجموعه‌های ذیل مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی، دوم، حمایت از توسعه و تامین فناوری، سوم، ارتقای ظرفیت‌های انسانی و ترویج و چهارم، ماموریت تجاری‌سازی و افزایش مقیاس است

ماموریت‌هایی که مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان، در سال گذشته و سال جاری در دستور کار خود داشته ‌است را می‌توان در 4 ماموریت کلان دسته بندی‌کرد: نخست، ماموریت «راهبری مجموعه‌های ذیل مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی» است که هدف از آن توسعه فناوری‌های کاربردی، نوظهور و اقتدارآفرین و توسعه زیرساخت‌های مرتبط با توسعه فناوری‌های اولویت‌دار کشور است. دوم، ماموریت «حمایت از توسعه و تامین فناوری» است که اهدافی همچون بهره‌برداری از ظرفیت‌های قانون جهش تولید دانش‌بنیان، راهبری توسعه فناوری‌های لازم برای حل چالش‌های اولویت‌دار و توسعه نظام نوآوری منطقه‌ای را پیگیری می‌کند. سوم، ماموریت «ارتقای ظرفیت‌های انسانی و ترویج» است که اهداف و دغدغه هایی همچون شبکه سازی و جلب مشارکت نخبگان علمی و سرآمدان فناوری کشور در رفع نیازمندی‌های اولویت‌دار، توسعه ظرفیت‌های انسانی برای توسعه فناوری های اولویت دار، شبکه سازی و جلب مشارکت نخبگان علمی و سرآمدان فناوری کشور در رفع نیازمندی‌های اولویت‌دار، توسعه ظرفیت‌های انسانی برای توسعه فناوری های اولویت دار و ... در دستور کار خود دارد. و چهارم، ماموریت «تجاری‌سازی و افزایش مقیاس» است که مرکز توسعه فناوری های راهبردی در این ماموریت، حمایت از کارآفرینی فناورانه با رویکرد همکاری حداکثری با بخش خصوصی در حوزه‌های اولویت‌دار کشور را دنبال می کند.

گزارش پیشرفت برنامه‌های مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی

فارغ از ماموریت ها، دغدغه ها و اهدافی که مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی در دست دارد، پرسشی که برجسته می شود، این است که این مرکز تا چه اندازه در تحقق ماموریت‌هایی که پیش رو دارد، موفق عمل کرده‌ است، معمولا یکی از بهترین راهکارها در بررسی میزان عملیاتی شدن ماموریت‌‌ها در هر سازمان و نهادی بررسی برنامه هایی است که آن سازمان خاص برای پیشبرد اهداف و ماموریت‌های خود تعریف کرده‌است، مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان در این راستا، در سالی که گذشت و در سال‌جاری، چیزی حدود 11 برنامه را در دستور کار خود داشته و در هر یک از برنامه‌ها توفیقاتی کسب کرد که در ادامه ارائه می‌شود:

نخست، برنامه «سازماندهی ستادهای توسعه فناوری‌های راهبردی متناسب با اهداف و ماموریت‌ها» است که انجام این برنامه، منجر به شناسایی و تمرکز بر توسعه فناوری‌های مربوط به آینده بر اساس نیازهای راهبردی کشور، توجه به کلیه ماموریت‌های مورد انتظار برای توسعه فناوری و ایجاد انسجام و وحدت رویه در فعالیت ستادهای توسعه فناوری و ... شد و طی آن 8 ستاد توسعه فناوری در حوزه‌های اولویت‌دار تعریف و ایجاد شدند. دومین برنامه‌ای که این مرکز پیگیری می‌کند، «سازماندهی کانون مدیریت دارایی‌های فکری» (کانون پتنت سابق) است و مهم‌ترین خروجی این برنامه، تغییر اهداف و ماموریت‌های کانون مدیریت دارایی‌های فکری (کانون پتنت سابق) است. برنامه سوم این مرکز، «طراحی و پیاده‌سازی مدل حمایت از توسعه فناوری در صنایع با استفاده از ظرفیت‌های قانون جهش تولید دانش‌بنیان» است که برای تحقق این برنامه اقداماتی همچون طراحی مدل اولیه برای پیاده‌سازی و اجرا، طراحی و گردآوری پایگاه داده از نیازمندی‌های صنایع به کمک کارگزاران، ذینفعان و مستندات پیشین، اولویت‌بندی نیازمندی‌های فناورانه صنایع بر اساس شاخص‌های علمی جهت شناسایی فناوری‌های کلیدی هر صنعت (به کمک صاحب‌نظران و ذینفعان)، برگزاری نشست‌های تخصصی با صاحب‌نظران و ذینفعان به جهت هم‌افزایی، شبکه‌سازی و به اشتراک‌گذاری نظرات در دستور کار قرارگرفت و مجموعه این اقدامات منجر به تشکیل پایگاه داده نیازهای صنعت، رسیدن به فهرستی از نیازمندی‌های فناورانه اولویت‌دار و برگزاری نشست‌های تخصصی شد و طی آن، بیش از 600 نیاز فناورانه صنایع گوناگون و بیش از 70 نیاز فناورانه اولویت‌دار شناسایی شد. چهارم، برنامه «توسعه برنامه‌های ماموریت‌گرا» است و از اقدامات انجام شده در این برنامه می توان به مطالعه تطبیقی اسناد علمی و تجربه برخی کشورها در حوزه مدل ماموریت‌محور، ایجاد نوآوری و توسعه فناوری، طراحی مدل اولیه توسعه فناوری و ایجاد نوآوری ماموریت‌محور برای کشور ایران، مطالعه و تحلیل چالش‌های آینده ایران و ... اشاره کرد که طی آن نتایجی همچون، مطالعه تطبیقی و بررسی تجربیات جهانی، تدوین مدل اولیه توسعه فناوری ماموریت محور و تعیین چالش‌های مورد هدف محقق شد. برنامه پنجم برآمده از دغدغه مسئولیت اجتماعی این مرکز محسوب می‌شود و آن برنامه «ارائه راهکارهای فناورانه برای حل چالش‌های فناورانه مناطق محروم» است و از اقدامات صورت گرفته در این برنامه می‌توان به برگزاری شش پنل تخصصی در حاشیه نمایشگاه آباد ایران، برگزاری جلسات B2B و تفاهم برای عقد قرارداد و هماهنگی با سایر بازیگران کلیدی اشاره کرد، که طی آن 6 چالش‌ فناورانه کلیدی در شش منطقه محروم کشورشناسایی شدند و 10 شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور دارای توانمندی که می توانند به حل این چالش‌ها ورود کنند، معرفی شدند. ششم، برگزاری رویدادهای «بینشانه» از دیگر برنامه های مرکز توسعه فناوری راهبردی در سال گذشته / جاری است و از آن جمله می‌توان به برگزاری رویداد نخست بی‌نشانه در سال 1401و برگزاری رویداد دوم بی‌نشانه در سال 1402اشاره کرد که طی آن عملا شبکه‌سازی با نخبگان، متخصصان و علاقه‌مندان حوزه فناوری و نوآوری، بسترسازی برای همراهی متخصصان و ذینفعان با سیاست‌ها، اقدامات و فعالیت‌های مرتبط با معاونت و اکوسیستم نوآوری کشور محقق شد و مشارکت بیش از 680 نفر از فناوران و متخصصان در رویداد بی‌نشانه رقم خورد. برگزاری رویدادهای «کاشتن برای آینده» هفتمین برنامه ای است که این مرکز در راستای دغدغه آینده‌پژوهانه خود در دستور کار قرار داد و طی آن با برگزاری رویداد نخست کاشتن برای آینده در سال جاری، عملا مشارکت بیش از 280 نفر از فناوران و متخصصان را در این رویداد رقم زد. هشتم، همچنین برگزاری رویدادهای «تور فناورانه» و جلب مشارکت بیش از 360 نفر از متخصصان و فناوران در سه رویداد تور فناورانه در سال جاری است. نهم، برنامه ایجاد «شبکه نهادهای ترویجی فناوری‌های راهبردی» که نهایتا منجر به شناسایی و شبکه‌سازی بیش از 90 دفتر انجمن علمی و بسیج دانشجویی در 69 دانشگاه سراسر کشور شد. دهم، برنامه «حمایت از ایجاد شرکت‌های زایشی فناور نوپا از شرکت‌های بزرگ صنعتی» و عقد قرارداد برای ایجاد 17 شرکت نوپای فناور در حوزه تجهیزات پزشکی و یازدهم، برنامه جامع شبکه دانش‌آموزی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان که عملا منتهی به ایجاد سامانه آموزشی جامع در حوزه علم و فناوری شد و از برنامه های مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی در سال گذشته است.