استاندارد ایزو 45001 ویرایش 2018

استاندارد ایزو 45001 (گواهینامه ایزو 45001) استانداردی تخصصی ویژه مدیریت بهداشت و ایمنی شغلی است که توسط سازمان جهانی استانداردسازی (ISO) تدوین شده است و امکان صدور گواهینامه ایزو برای آن مقدور است

دانلود کتاب

استاندارد ایزو 45001 (گواهینامه ایزو 45001) استانداردی تخصصی ویژه مدیریت بهداشت و ایمنی شغلی است که توسط سازمان جهانی استانداردسازی (ISO) تدوین شده است و امکان صدور گواهینامه ایزو برای آن مقدور است. شناخت الزامات ایزو 45001 برای پیاده‌سازی کامل این استاندارد ضروری است.
استاندارد ایزو 45001 برای اولین در سال 2018 منتشر گردید و به عنوانی ابزاری توسعه یافته و کارا برای کاهش و پیشگیری از حوادث شغلی به شدت مورد استقبال بنگاه های اقتصادی به ویژه پیمانکاران و واحد های صنعتی قرارگرفت.
گواهینامه ایزو 45001 چیست؟

گواهینامه ایزو 45001 با رعایت الزامات استاندارد موجب کاهش خطرات و حوادث ناشی از کار  می‌شود و تائیدیه‌ای است که پس از پیاده‌سازی موفقیت‌آمیز الزامات دریافت می‌کنید. بیش از 7600 نفر هر روز از حوادث یا بیماری های مربوط به کار می میرند که این تعدادکشته بیش از 2.78 میلیون نفر در سال است.

بار آسیب های شغلی و بیماری های ناشی از کار مهم است، هم برای کارفرمایان و هم برای اقتصاد، که منجر به خساراتی ناشی از بازنشستگی پیش از موعد، عدم حضور کارکنان و افزایش حق بیمه می شود. برای مقابله با این مشکل، سازمان بین المللی ISO استاندارد ISO 45001 (سیستم های مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای) را توسعه می دهد.
تدوین استاندارد ISO 45001 و ارتباط با سایر استانداردها

استاندارد ISO 45001 شامل الزامات و دستورالعمل هایی است که به سازمان ها کمک می کند تا این بار را با ایجاد چارچوبی برای بهبود ایمنی کارکنان، کاهش خطرات در محیط کاری و ایجاد شرایط بهتر و ایمن تر کار، در سراسر جهان اقدام کنند.

این استاندارد در حال حاضر توسط کمیته کارشناسان بهداشت و ایمنی حرفه ای توسعه می یابد و از سایر سیستم های مدیریت عمومی مانند ISO 14001 و ISO 9001 پیروی می کند.

استاندارد ISO 45001 دیگر استانداردهای بین المللی در این زمینه مانند OHSAS 18001 ، دستورالعمل های سازمان بین المللی کار ILO-OSH ، استانداردهای مختلف ملی و استانداردهای بین المللی کار و استاندارد بین المللی کنوانسیون های بین المللی را شامل می شود.
ارتباط ایزو 45001 و OHSAS 18001

تا پیش از نگارش استاندارد ایزو 45001 سازمان بین المللی ایزو استانداری ویژه مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای تدوین نکرده بود. شاید بگویید که OHSAS 18001 که در سری IMS نیز مورد استفاده قرار می گیرد به این موضوع می پردازد اما قابل توجه است که استاندارد OHSAS 18001 را سازمان بین المللی ISO تدوین نکرده است.

استاندارد OHSAS 18001 به دلیل عدم وجود استانداری ویژه ایمنی و بهداشت شغلی توسط انستیتو استاندارد بریتانیا (BSI) تدوین و ارائه گردید. حال با توجه به اینکه استاندارد ایزو 45001 نگارش و آماده ارائه است احتمال داده می شود که زین پس به جای OHSAS 18001 الزامات ISO 45001 مورد اجرا قرار گیرند.
ایزو 45001، راهنمای عملی برای سازمان‌های کوچک

صدمات، بیماری‌ها یا تلفات ناشی از کار همیشه برای هر نوع سازمانی دشوار است، اما اثرات منفی آن برای مشاغل کوچک می‌تواند بسیار زیاد باشد. این کتابچه راهنما که به طور مشترک توسط ISO و UNIDO منتشر شده است، باهدف کمک به واحدهای اقتصادی کوچک‌تر در اجرای الزامات ISO 45001:2018 است.

خوانندگان توضیحات ساده و مثال‌های عملی را دریافت خواهند کرد که اولین قدم‌های آنها را در پیچیدگی‌های بهداشت و ایمنی محیط کار پشتیبانی می‌کند.

هر روز هزاران نفر در اثر حوادث کار یا بیماری‌های کشنده مرتبط با فعالیت‌های کاری جان خود را از دست می‌دهند. اینها مرگ‌ومیرهایی هستند که می‌توانستند و باید از آنها جلوگیری می‌شد و باید در آینده نیز وجود داشته باشد. هدف ISO 45001 کمک به سازمان‌ها در انجام این کار است.
تفاوت OHSAS 18001 و ISO 45001 چیست؟

ایزو 45001 بر فرایندها، سازمان به‌عنوان یک کل و ذی‌نفعان مختلف تمرکز داشته و بر ریسک‌ها و فرصت‌ها تأکید می‌کند. OHSAS 18001 مبتنی بر رویه است، اشخاص ذی‌نفع خارج از سازمان در نظر نمی‌گیرد و منحصراً با ریسک سروکار دارد.

تفاوت اصلی این است که ISO 45001 بر تعامل بین یک سازمان و محیط کسب‌وکار آن متمرکز است درحالی‌که OHSAS 18001 بر مدیریت خطرات OH&S و سایر مسائل داخلی متمرکز شده است. اما استانداردها از بسیاری جهات دیگر نیز متفاوت هستند:

    ISO 45001 مبتنی بر فرایند و OHSAS 18001 مبتنی بر رویه است.
    ISO 45001 هم ریسک و هم فرصت‌ها را در نظر می‌گیرد؛ اما OHSAS 18001 منحصراً به ریسک می‌پردازد.
    ISO 45001 در همه بندها پویا است و شامل نظرات طرف‌های ذی‌نفع می‌شود؛ اما OHSAS 18001 این‌طور نیست.

لزوم آشنایی با استاندارد و درک آن

اگر می‌خواهید سلامت و ایمنی را به‌خوبی مدیریت کنید، باید با یک چارچوب سیستماتیک شروع کنید. استاندارد ایزو 45001 یک استاندارد بین‌المللی ISO است که این چارچوب را ارائه می‌دهد.

این استاندارد به هر نوع سازمانی کمک می‌کند تا از مرگ‌ومیر، جراحات و بیماری‌های ناشی از کار جلوگیری کند. همچنین به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با الزامات قانونی مطابقت داشته باشند و به طور سیستماتیک عملکرد ایمنی را بهبود بخشند.

اگرچه ممیزی خارجی سیستم مدیریت ایمنی شما اجباری نیست، اما این تنها راه برای اطمینان از صدور گواهینامه است. هدف اصلی ایزو 45001 این است که اطمینان حاصل شود که سازمان‌ها می‌توانند محیط کاری ایمن و سالم را برای کارکنان خود فراهم کنند. این استاندارد حوزه‌هایی مانند ارزیابی ریسک، آموزش، آمادگی اضطراری، نظارت و اندازه‌گیری را پوشش می‌دهد.
شرح چرخه pdca برای ایزو 45001

این استاندارد از ساختار سطح بالایی مانند سیستم مدیریت کیفیت ISO 9001:2015 و استاندارد زیست‌محیطی ISO 14001:2015 استفاده می‌کند. ساختار سطح بالا با سه بند اطلاعاتی مقدماتی شروع می‌شود.

چرخه PDCA، بهبود مستمر سیستم مدیریت را تضمین می‌کند.  این بندها با هفت‌بند بر اساس چرخه plan – do – check – act، مطابق زیر دنبال می‌شوند:
اطلاعات مقدماتی

    بند 1: محدوده
    بند 2: مراجع
    بند 3: اصطلاحات و تعاریف

مرحله طرح (PLAN)

    بند 4: زمینه‌سازمان
    بند 5: رهبری و مشارکت کارگران
    بند 6: برنامه‌ریزی

انجام‌دادن (DO)

    بند 7: پشتیبانی
    بند 8: عملیات

بررسی (CHECK)

    بند 9: ارزیابی عملکرد

عمل (ACT)

    بند 10: بهبود

ISO 45001 چگونه استفاده خواهد شد؟

هیچ الزامی برای گواهی استاندارد سیستم مدیریت ISO وجود ندارد. صرفاً داشتن یک سیستم مدیریت رسمی، از طریق اجرای بهترین شیوه، مزایای بسیاری را به همراه خواهد داشت. صدور گواهینامه صرفاً یک تأییدیه اضافه است که به طرف‌های خارجی نشان می‌دهد که شما به انطباق کامل با یک استاندارد خاص دست‌یافته‌اید.

مزایای گواهینامه ایزو 45001 زمانی که به‌درستی اجرا شود بی‌پایان است. درحالی‌که این استاندارد مستلزم رسیدگی و کنترل ریسک‌ است، همچنین رویکردی مبتنی بر ریسک را در سیستم مدیریت اتخاذ می‌کند تا اطمینان حاصل کند که این سیستم مؤثر است و به طور مستمر بهبود می‌یابد تا با «زمینه» در حال تغییر سازمان مواجه شود.
جمع‌بندی

مجموع تمام این اقدامات می‌تواند شهرت یک سازمان را به‌عنوان یک «محل امن برای کار» افزایش دهد که مجموعه‌ای از مزایای متعاقب آن، از کاهش هزینه‌های بیمه تا بهبود روحیه کارکنان را به ارمغان می‌آورد.