اندازه‌گیری صرف، کار بیهوده‌ای است، چراکه این کار باید هدفمند، جهت‌دار و نیز دقیق و معتبر باشد. ازاین‌رو، لازم است برای اندازه‌گیری دانش، نخست اهداف را کاملاً مشخص کرد؛ اهدافی که ضرورتاً تک منظوره نیستند و می‌توانند چندمنظوره باشند، ولی باید بتوان آن‌ها را از هم تفکیک کرد.
اندازه‌گیری دانش و مراحل آن
برای ارزیابی پیشرفت مدیریت دانش، نیاز به اندازه‌گیری آن است، به‌گونه‌ای که در هر اندازه‌گیری، نخست باید هدف مشخص شود. هنگامی فرایند اندازه‌گیری به وجود می‌آید که بدانیم، چه‌کاری می‌خواهیم انجام دهیم و چه اقداماتی انجام‌شده است.
اندازه‌گیری صرف، کار بیهوده‌ای است، چراکه این کار باید هدفمند، جهت‌دار و نیز دقیق و معتبر باشد. ازاین‌رو، لازم است برای این کار، نخست اهداف را کاملاً مشخص کرد؛ اهدافی که ضرورتاً تک منظوره نیستند و می‌توانند چندمنظوره باشند، ولی باید بتوان آن‌ها را از هم تفکیک کرد.
اندازه‌گیری معمولاً سنجش اطلاعات گذشته است، هرچند عملکرد گذشته، تضمینی برای آینده نیست، ولی این سنجش‌ها می‌توانند با در نظر داشتن هدف، مشخص کنند تا چه اندازه باهدف فاصله‌داریم و اکنون باید چگونه حرکت کنیم.
به‌طورمعمول اندازه‌گیری در مدیریت دانش را با اهداف زیر انجام می‌شود:
- برگشت سرمایه‌گذاری در پروژه دانشی،
- رفع موانع مشارکت و تبادل دانش،
- موفقیت در جمع‌آوری و استفاده از دانش مشتریان،
- سنجش چگونگی احساس مردم از تبادل دانش،
- سنجش میزان کارآمدی کوشش‌های مدیریت دانش،
- سنجش میزان کسب اهداف و استراتژی‌های لازم،
- سنجش کارایی شیوه‌های استفاده‌شده،
- شناسایی کاستی‌های روش‌های به‌کاربرده شده،
- ارزیابی سرمایه‌های فکری و غیرمادی
- تداوم سلامت سیستم مدیریت دانش
همچنین از جمله هدف‌های دیگر اندازه‌گیری دارایی دانش، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تخمینی روشن از دانش همکاران و نمایش آن،
- بهینه‌سازی پایه‌های دانش سازمانی،
- ثبت و ارزیابی پایه‌های دانش و نیز شاخص‌های مالی هدف‌های استراتژیک و عملیاتی سازمان،
- تعیین اقدامات مؤثر آموزش،
- بهینه‌سازی موفقیت‌های سازمانی،
- برآورد ارزش سازمان،
- ارائه تصویری بهتر از سازمان.
در سیستم‌هایی که در آن اندازه‌گیری از عملکرد افراد صورت می‌گیرد، نخست باید افراد در این رابطه توجیه شوند. آنان باید بدانند که هدف از اندازه‌گیری، آشکار شدن نقاط ضعف آن‌ها نیست، بلکه هدف، ارتقا و یاری رسانیدن به آن‌ها در جهت شناخت نقاط ضعف و قوتشان است؛ بنابراین، می‌توان گفت که حاصل هر اندازه‌گیری، دستیابی به اطلاعات است.
در هر اندازه‌گیری باید به نکاتی چون موارد زیر توجه کرد:
- اندازه‌گیری باید اقتصادی و اطلاعات به‌دست‌آمده از آن نسبت به هزینه‌ای که برای جمع‌آوری آن می‌پردازیم، ارزشمند باشد؛
- نباید همه‌چیز را اندازه‌گیری کنیم، بلکه باید بر عناصر و پارامترهای ضروری، تمرکز داشته باشیم؛
- برای هر سیستم، باید سیستم اندازه‌گیری مرتبط و مناسب با آن را ایجاد کنیم؛
- حقایق باید به شکلی کاملاً ملموس، جستجو و بیان شوند و نباید آن‌ها را بنا بر ذهنیات و به شکل غیر عینی بیان کنیم،
- اینکه علاوه بر اندازه‌گیری دقیق، بستری برای ارائه نتایج فراهم آوریم،
- سرانجام ارزیابی دارایی دانش سازمان به‌منظور تعیین فاصله ارزش دفتری و ارزش بازاری آن انجام می‌گیرد.
بنابراین، نتایج و کاربردهای مورد انتظار از اندازه‌گیری دارایی دانش، عبارت‌اند از:
- استقرار و برانگیختن هدفمندتر همکاران،
- ارتقای رضایت مشتری، ارتقای اعتماد مشتری و ازدیاد فروش،
- ارتقای کیفیت خدمات،
- زیادشدن تقاضا و مزیت‌های رقابتی،
- اندازه‌گیری، هدایت و کنترل، ارزش دانش و از طریق آن ارزش سازمان به‌صورت واقعی،
- شناسایی، هدایت و کنترل(بهینه‌سازی) پارامترهای تصمیم‌ساز رقابتی مانند: روابط با مشتریان، کارایی همکاران، ساختار سازمانی، محصولات و خدمات،
- استخراج شاخص‌های کیفی اندازه‌گیری.
برخی از ویژگی‌های اندازه‌گیری سرمایه دانشی، نیز عبارت است از:
- ترازنامه (بیلان) دانش با ترازنامه عادی سازمان قابل‌مقایسه نیست،
- دانش نمی‌تواند به‌صورت آشکار ثبت شود،
- همواره نمی‌توان عوامل مهم موفقیت بهبودیافته را مستقیماً به دانش مرتبط ساخت، شفاف‌سازی زیاد دانش در آن، باعث بروز مشکلات از سوی همکاران می‌شود (فرهنگ‌سازمانی-رفتار سیاسی) و
- خود اندازه‌گیری هدف نیست.
مراحل اندازه‌گیری دانش
برای آغاز اندازه‌گیری، باید از الگوریتمی که دارای توالی منطقی باشد، پیروی کرد؛ بنابراین، در این قسمت، نخست به مراحل کلی که می‌باید در الگوریتم انتخابی وجود داشته باشد، می‌پردازیم:
- مشخص کردن اهداف،
- مشخص کردن افرادی که در امر اندازه‌گیری صلاحیت دارند و باید آن را انجام دهند،
- تعریف کمیت‌های موردسنجش،
- تعیین اطلاعاتی که باید جمع‌آوری شوند و نحوه جمع‌آوری آن‌ها،
- مشخص کردن نحوه آشکارسازی اندازه‌ها و کمیت‌های موردسنجش
- ارزیابی گروه تعیین‌شده برای اندازه‌گیری و آزمون روش‌های کاری آنان.
همچنین برای اندازه‌گیری، باید نخست، سه‌گام به شرح مندرج در تصویر برداشت.
سه‌گام آغازین اندازه‌گیری
0 نظر